چاه ارت چیست
در این نوشته و مطلب از IRANPADRA به طور کامل عنوان میداریم که چاه ارت مناسب، حافظ جان کسی است که با دستگاه لیزر کار میکند و همچنین چگونه حفاظت از دستگاه را با استفاده از چاه ارت تامین کنیم.
سوالات زیادی مطرح میشود، مانند: چگونه یک سیستم ارت را در یک ساختمان جدید راه اندازی کنیم. پاسخ ایران پادرا به این سوال این است که نیازی به نصب ارت در ساختمانهای جدید نیست و دلیل این امر تایید است. یک سازمان برق که باید کار را تمام کند. سیستم زمین یک ساختمان باید در نظر گرفته شود و فعال شود.
اپراتوری که در ساختمان با سن بالا و قدیمی میخواهد فعالیت داشته باشد حتما باید راه اندازی سیستم ارت را مدنظر داشته و برای ساخت آن وارد عمل شود.
ادامه روند راه اندازی چاه ارت را بررسی میکنیم.
چاه ارت
در مهندسی برق واژه ارت بسته به کاربرد آن معانی و مفاهیم متفاوتی دارد. ارت به عنوان یک مدار الکتریکی میتواند به عنوان نقطه شروعی عمل کند که از آن ولتاژهای الکتریکی دیگر اندازه گیری میشود. کلمه “ارت” نیز به مسیر کلی جریان برگشت به منبع اشاره دارد. این اصطلاح همچنین برای اتصال مستقیم به زمین استفاده میشود.
مدارهای الکتریکی را میتوان به دلایل مختلفی به ارت متصل کرد.
در مدارهای الکتریکی، این اتصالات معمولاً برای اطمینان از ایمنی و محافظت از افراد یا تجهیزات در برابر اثرات عایق معیوب هادی ایجاد میشوند.
اتصال بــه زمین در مدارهای قدرت از آسیب دیدن قسمتهایی از جمله عایقهای مدار در اثر افزایش ولتاژ بین زمین و مدار جلوگیری کــرده و این ولتاژ را در یک حد معین محدود میکند.
در برخی از انواع تلگرافها و شبکههای انتقال، زمین به تنهایی نقش یکی از هادیها را ایفا میکند و به عنوان مسیر بازگشت جریان به منبع مورد استفاده قرار میگیرد که با این کار در هزینه ایجاد یک خط جداگانه برای بازگشــت جریان صرفه جویی میشود.
هنگام اندازه گیری از زمین به عنوان پتانسیل الکتریکی ثابت استفاده میکنند که با توجه به اختلاف پتانسیل هر قسمت از مدار را مشخص میکند. اتصال زمین الکتریکی باید دارای ظرفیت حمل جریان کافی برای استفاده به عنوان منبع ولتاژ صفر باشد.
وظیفه اصلی یک سیستم زمین انتقال کامل هر جریان الکتریکی وارد شده به سیستم به زمین است. چاه ارت از سیمها و کابلهای متصل به چاه ارت تشکیل شده است.اگر تمام صنایع تجهیزات الکتریکی، مخابرات، خانه یا هر بدنه مصرف کننده برق را به سیم اتصال ارت وصل کنیم، سیستم ارت را میسازیم.
وظیفه اصلی سیستم زمین انتقال تمام انرژی الکتریکی است که وارد زمین میشود. یک سیستم زمین شامل یک چاه زمین و یک سیم متصل به چاه است.
اگر سیم اتصال زمین را به بدنه کلیه تجهیزات الکتریکی اعم از صنعتی، تلفنی، خانگی و یا به طور کلی هر نوع مصرف کننده برق وصل کنیم، کشور سیستم ایجاد میکنیم.
برای تشریح اجمالی اهداف استفاده از سیستم زمین، به شرح زیر است.
- حفاظت و ایمنی جان انسان
- محفاظت بهتر و ایمنی کاملتر وسایل و تجهیزات الكتریكی و الكترونیكی
- فراهم آوردن شرایط ایده ال جهت كار
- جلوگیری از ولتاژ تماسی
- حذف ولتاژ اضافی
- جلوگیری از ولتاژهای ناخواسته و صاعقه
- اطمینان از قابلیت كار الكتریكی
ساخت چاه ارت
انتخاب محل چاه ارت
برای انتخاب محل مناسب، باید در مکانهایی كه پایینترین ســطح را داشــته چاه ارت حفر نمود. از دلایل دیگر این انتخاب میتوان به: احتمال دسترسی به رطوبت حتی الامکان در عمق كمتر و یا نقاطی كه بیشتر در معرض رطوبت و آب قرار دارند، اشاره کرد.(مانند زمینهای چمن، باغچهها و فضاهای سبز).
بسته به مقاومت خاص سطح، عمق آب حداقل از 4 متر تا 8 متر قابل حفاری است و قطر آن حدود 80 سانتی متر است.
در زمینهایی که مقاومت ویژه کمتری دارند با توجه به نوع خاک، مثلاً خاکهای کشاورزی و رسی، حفر چاله و در خاکهای شنی و صخرهای با مقاومت ویژه بالاتر، حفر چاه ضروری است.
برای اندازه گیری مقاومت ویژه زمین از تجهیزات ویژهای استفاده میشود.
اگر به ارتفاع 4 متر نرسیدیم و احتمالاً به ارتفاع بیش از 6 متر نرسیدیم نیازی به حفر چاه بیش از 6 متر نیست و به طور کلی عمق 6 متر و قطر 80 سانتی متر برای حفر چاه توصیه میشود.
مصالح و مشخصات مورد نیاز چاههای ارت
1 |
میله برقگیر |
به طول 5/1 متر و قطر آن 16 میلی متر و جنس آن مس خالص و نوک تیز باشد |
2 |
بست میله برقگیر به سیم ارت |
جهت اتصال سیم ارت به در نقاطی که ارتفاع دکل حدودا 20 متر باشد |
3 |
یونولیت |
جهت استفاده در میله برق گیر |
4 |
بست سیم به دكل |
سیم نمره 50 را به اندازههای لازم بریده و رشته رشته کرده جهت اتصال سیم ارت به دکل استفاده مینمائیم |
5 |
تسمه آلومینیومی یا مسی |
در اندازههای 3*30*100 میلیمتر با بکارگیری یونولیت جهت بستن میله برق گیر در دکلهای مهاری |
6 |
سیم مسی نمره 50 |
7 رشته |
7 |
كابلشو نمره 50 |
جهت اتصال سیم ارت به شینه ارت داخل چاه و یا اتصال پای دکلهای مهاری و خود ایستا به سیستم ارت |
8 |
لوله پلی اتیلن 10 اتمسفر |
برای ایجاد پوشش عایق روی سیم مسی در محوطه و محل تردد |
9 |
بست لوله پلی اتیلن همراه پیچ و رولپلاک |
جهت اتصال لوله پلی اتیلن به دیوار |
10 |
پودر انفجاری Cadweld |
جهت جوش دادن سیم به صفحه |
11 |
مقره همراه پیچ و رولپالك |
جهت اتصال شینه مسی به دیوار |
12 |
پیچ و مهره نمره 8 با واشر فنری و تخت |
جهت اتصال شینه مسی – پلیت – شینه پای دکل |
13 |
بست سیم به صفحه مسی |
به منظور محکم کردن اتصال سیم روی صفحه مسی |
14 |
بست دو سیم نمره 50 |
جهت اتصال دو سیم نمره 50 روی زمین |
15 |
پلیت مخصوص اتصال میله برقگیر به دكل |
برای دکلهای خود ایستا 60 متری استفاده میگردد |
16 |
شینه مسی مخصوص پای دكل 3*30*100 |
برای وصل نمودن پای دکلهای خود ایستای 60 متری به سیستم ارت |
17 |
بست میله برقگیر به پلیت |
جهت اتصال میله برقگیر به پلیت در دکلهای خود ایستای 60 متری |
18 |
بست مربوط به سیم مسی |
برای اتصال سیم به میله برق گیر |
اتصال سیم به صفحه مسی
اتصال سیم به صفحه مسی بسیار مهم است و هرگز و در هیچ شرایطی نباید این اتصال تنها با استفاده از بست، دوختن سیم به صفحه برقرار گردد.
بلکه محل باید با سیم به صفحه جوش داده شود و برای استحکام بیشتر به کمک 2 سیم اتصال به صفحه بسته و محکم شود (ردیف 15 جدول مواد مورد نیاز).
برای جوش دادن قطعات مسی به یکدیگر باید از لحیم برنجی یا نقرهای استفاده شود که در صورت در دسترس نبودن این نوع لحیم از لحیم کودولد استفاده میشود.
حفر چاه ارت
بــا توجه به شــرایط جغرافیایــی منطقه، چاهی با عمق مناســب و در مکان مناســب (با توجه بــا راهنمای انتخاب محل چاه ارت) حفر میگردد. شیاری به عمق 60 سانتیمتر از چاه تا پای دکل برای مسیر سیم چاه ارت تا برقگیر روی دکل همچنین برای سیم ارت داخل ساختمان حفر میشود.
در صورتی که مسیر دو سیم مشترك باشد بهتر است، مسیر دو سیم ایزوله گردد. همینطور مسیر سیمها باید کوتاهترین مسیر بوده و سیم میله برقگیر و ارت حتیالامکان مستقیم و بدون پیچ و خم باشد و نبایستی خمهای تند داشته باشد و در صورت نیاز به خم زدن سیم در طول بیش از 50 سانتیمتر انجام گردد.
قطعات و ملزوماتی که برای ساخت چاه ارت موردنیاز است در تصویر زیر نشان داده شده تا شماتیک کلی از آن را در نظر داشته باشید.
پر نمودن چاه ارت
پر نمودن چاه ارت ابتدا حدود 20 لیتر محلول آب و نمک تهیه و کف چاه ریخته میشود، بطوریکه تمام کف چاه را در برگیرد. پس از گذشت 24 ساعت مراحل زیر انجام داده میشود. به ارتفاع 20 سانتیمتر از ته چاه با خاك رس و یا خاك نرم پر شده و به مقدار لازم (حدود 450کیلوگرم معادل 15 کیسه 30 کیلوگرمی) بنتونیت را با آب مخلوط کرده و بصورت دوغاب در آورده و مخلوط حاصل را به ارتفاع 20 ســانتیمتر از کف چاه ریخته میشــود. هر چه مخلوط حاصل غلیظتر باشد کیفیت کار بهتر خواهد بود.